Tips voor Landschapsfotografie

Dit blog is verhuisd en kun je vanaf heden volgen via deze link

Dit blog wordt niet meer aangevuld en wordt binnenkort  verwijderd.

Voorbereiding
Verken vooraf je locatie. De ene plaats is nu eenmaal interessanter bij strijklicht en de andere is weer mooi bij de eerste zonnestralen van de dag en weer een andere plek is fantastisch met dreigende wolken. Je kunt heel veel informatie halen op de sites van Google maps, Google Earth, buienradar en AccuWeather. Ook foto's van andere fotografen kunnen je inspireren en helpen.
Mij heeft het kijken naar en beoordelen van foto's sterk geholpen met het bepalen van wat een goede compositie is, alhoewel dit ook een kwestie van persoonlijke smaak is.



Maak gebruik van het mooiste licht
Eén van de belangrijkste factoren in deze tak van fotografie is het licht en als het licht niet klopt zal je foto niet zo worden als je gehoopt of verwacht had. Het licht kan je foto maken of breken, het zorgt voor sfeer en gevoel. Adembenemend licht kan een doorsnee landschap omtoveren tot een sprookjeslandschap.
Je hebt vele nuances, kleuren en types licht en zelfs de kwaliteit van het licht is aan verandering onderhevig. Kijk voor meer informatie over kleurtemperatuur even naar het artikeltje over witbalans

Leer het licht kennen en leer zien wat de verschillende soorten licht met het landschap doet. Al doe je het onderweg naar je werk, dat verkort zelfs de tijd in de file of die saaie treinreis.
Zo leer je ook herkennen hoe een landschap op een bepaald soort licht reageert en daar kun je dan weer op anticiperen met je camera.

Neem de tijd! Haast je niet en wacht tot het juiste licht zich voordoet.

Zachte kleuren van de ondergaande zon bij de Vecht

Na verloop van tijd zul je erkennen dat fel zonlicht midden op de dag niet het meest ideale is. Je foto zal er zelfs "plat" door ogen.



De standaard camera instellingen
Bij het fotograferen van een landschap is het meestal de bedoeling om alles volledig scherp weer te geven. Het is dus belangrijk een diafragma te kiezen waar je een grote scherptediepte mee bereikt.
De meeste lenzen leveren de beste prestaties tussen de f/8.0 en f/11, waarbij f/8.0 toch vaak nog onvoldoende scherptediepte geeft voor deze tak van fotografie. Je kiest dus een hoger diafragma, maar voorkom dat je boven de f/16 komt. Je lens presteert dan minder goed en lensfouten zijn eerder zichtbaar.

De sluitertijd pas je aan op het door jou gekozen diafragma (let daarvoor op je belichtingsmeter).

Om een schoon en helder beeld ( zonder ruis) te krijgen laat je de ISO zo laag mogelijk staan, 100 of 200 is prima. Soms ben je door omstandigheden gedwongen de ISO toch wat op te schroeven om lange sluitertijden en dus bewegingsonscherpte te voorkomen. Bijvoorbeeld op een winderige dag, bij slecht weer of als het begint te schemeren. Het beste kun je natuurlijk een stevig statief meenemen, zodat je toch een langere sluitertijd kunt kiezen en je ISO niet hoeft te verhogen.

Je kunt de witbalans op automatisch laten staan daar het licht toch iedere keer verandert. Indien je in RAW fotografeert kun je dit achteraf in een bewerkingsprogramma nog aanpassen zonder kwaliteitsverlies.

Natuurpark Il Teide op Tenerife midden op de dag genomen. Het resultaat is wat vlak.

Leer correct te belichten
Een correct belichte foto staat garant voor de beste beeldkwaliteit. Achteraf kun je in een fotobewerkingsprogramma nog redelijk wat aanpassen, maar het zal altijd ten koste gaan van de kwaliteit. Houdt dus goed je lichtmeter in de gaten voordat je de opname maakt en kijk na de opname of het histogram klopt en niet buiten het kader loopt en je details in de hoge lichten en schaduwpartijen verliest.

Indien nodig maak je nog een opname met bewuste onder- of overbelichting.

Mistflarden in een herfstbos. Licht is gemeten op het lichte groen op het pad en vervolgens één stop onderbelicht
 om de mist goed uit te laten komen.

Maak meerdere opnames van hetzelfde onderwerp

Meestal is de compositie van de eerste opname niet gelijk de allerbeste. Je doet er daarom goed aan om meerdere opnames te maken vanuit verschillende standpunten en vanuit een andere hoek. Vermijd de standaard opnames vanuit ooghoogte, fotografeer vanuit een hoog of juist een laag standpunt. Dit kan enorme invloed hebben op de vormen en texturen. Je zult versteld staan van de resultaten.

Probeer ook eens hetzelfde onderwerp te fotograferen met verschillende brandpuntsafstanden en/of lenzen. Het is leuk om te zien wat het effect van een groothoeklens is of ga eens in detail met een tele. Bovendien leer je inschatten welk brandpuntsafstand of welke lens geschikt is voor een bepaald onderwerp.

Je bent vaak geneigd een foto van een landschap in de horizontale stand te nemen, maar ook opnames in de portretstand kunnen verrassende resultaten geven. Wissel het af. Je kunt later altijd nog een keuze maken.

Meer compositietips vind je hier.

Foto genomen in portretstand.

Scherpstelling

Je kunt het beste in de manuele scherpstelstand werken. Dit is het meest accuraat en voorkomt dat de scherpte  net te veel naar voor of naar achter ligt. De scherptediepte verhoudt zich als 1/3 scherpte voor en 2/3 scherpte achter. Dat betekent dat als je in een landschap op 1/3 van het onderkader scherpstelt alles, van voor tot achter, scherp moet zijn.

Op de Dof-mastersite kun je het merk van je camera invullen en het brandpuntsafstand van je objectief, de tabel geeft dan exact weer waar de scherptediepte ligt en bij welk diafragma. Heel handig!

Zonnekap

Standaard zit deze altijd op mijn lens! Ook als het donker is, want ook het licht van bijv. een auto of een lantaarnpaal kan lensflare veroorzaken. De kap biedt nl. bescherming tegen stoten en voorkomt daardoor krassen of erger op je dure glaswerk. Buiten dat voorkomt de kap "lensflare" in je foto.

Doordat de zonnestralen rechtstreeks in de lens vallen krijg je de gekleurde cirkels in je foto, lensflare genaamd. 

Bij deze foto bewust gekozen om zonder zonnekap te fotograferen voor het effect.

Filters

Iedere landschaps/natuurfotograaf heeft standaard een aantal filters in zijn/haar fototas zitten. Welke en waarvoor gebruik je ze? Ik noem de belangrijkste:

• UV filter: Blokkeert het ultraviolette licht en voorkomt een blauwzweem bij fotografie op grote hoogten. Wordt ook gebruikt als bescherming voor je objectief.
• Polarisatiefilter: Verzadigd de kleuren meer ( denk aan de ansichtkaarten van de witte sneeuwtoppen van de Alpen onder een wel heel blauwe lucht) en elimineert reflecties op het wateroppervlak, ruiten etc.
• Grijsfilter: Om op een heldere dag langere sluitertijden te creëren 
• Grijsverloopfilters: Om sterke contrasten te verminderen tussen lucht en voorgrond.

In een later blog zal ik dieper ingaan op filters en het gebruik ervan.

Nog wat tips:

- Fotografeer je vanaf statief, zet dan de stabilisator van je lens uit. Je zou anders juist 

  onscherpe foto's krijgen.    

- Stadsgezichten zijn vaak net zo inspirerend als landschappen. Bovendien hebben ze vaak

  meer details.    

- Een rechte horizon is een must bij landschapsfotografie.

- Kijk met regelmaat achterom tijdens je wandelingen je zult versteld staan welke verrassende    landschappen je  al achter je hebt gelaten.

- Zorg voor iets op de voorgrond ( een steen, struik, palen etc.), om diepte in je foto te  

   brengen.

- Kijk naar lijnen in het landschap zoals een slootje, een weg, een rij bomen, etc.

- Kom je langs een interessante locatie om later te fotograferen, noteer deze dan. Je gaat het

   anders echt vergeten.

- Stop een vuilniszak in je fototas. Altijd handig voor als je op de knieën of je buik moet

  voor een mooi beeld .

- Bij zonsopgang en -ondergang heb je het mooiste licht. Op deze site kun je de locatie invullen en je   krijgt de exacte tijden te zien zodat je op tijd op locatie kunt zijn.

- Observeer en kijk waar het licht het mooiste op je onderwerp valt.

- Met regenachtig weer heb je wel vaak mooi licht. Schaf een regenhoes aan, ze zijn er al

   v.a. Eur. 10,--.

- Last but not least: Vergeet niet te genieten van al het moois om je heen. Ook als het fotograferen         een keer niet lukt. Autorijden heb je tenslotte ook niet in één dag geleerd.

Mijn Facebook-pagina vul ik regelmatig aan met nieuwe fototips. Like de pagina als je deze tips niet wil missen.

Om de wolken goed uit te laten komen en sfeer in het beeld te creëren is het licht gemeten naast de zon en
 vervolgens anderhalve stop onderbelicht

Ook hier geldt: Had ik de uitkomst van de belichtingsmeter gevolgd dan waren de zonnestralen amper 

zichtbaar geweest. Hier is met 2 stops onderbelicht.

Door het gebruik van een grijsverloopfilter is de lucht niet als een grote grijze vlek weergegeven, maar zie je detaillering.

Door vanaf een wat hoger standpunt te fotograferen kreeg ik veel diepte in de opname.

Rechte boomstammen en door hun begroeing en het licht lijkt er wel een diagonale lijn door te lopen.

Gewacht totdat de laatste zonnestralen het riet beschenen.

Van voor tot achter scherp door voor een klein diafragma( groot getal) te kiezen en scherp te stellen op 1/3 van de
onderkant van het kader

Detail in een lavalandschap. Dit kleine dode stronkje vertelt het hele verhaal van een vulkaanuitbarsting ( La Palma)

Nog een detail, genomen met een telelens. Let ook op de reflectie die goed uitkomt door laag over het wateroppervlak
 te fotograferen.

Het polarisatiefilter heeft de schittering van de zon op het wateroppervlak weggenomen, zodat ju nu tot op de bodem
kunt kijken

Leren van je fouten

Dit blog is verhuisd en kun je vanaf heden volgen via deze link

Dit blog wordt niet meer aangevuld en wordt binnenkort  verwijderd.

We maken allemaal fouten en dat geldt zowel voor de beginnende als de gevorderde fotograaf.
Maar zeker als beginnend fotograaf is een steuntje in de rug handig. Het gaat vaak om kleine dingen waarvan je achteraf zou zeggen: "Als iemand me dat nu eens verteld had..........".

Hieronder een lijstje met 10 gemaakte fouten en een oplossing om ze te voorkomen:

Fout 1.
Ga er niet vanuit dat je iets achteraf wel kunt oplossen of verbeteren in een bewerkingsprogramma, terwijl     je door simpele aanpassingen in je belichting, standpunt, focus etc. direct een goede foto kunt maken. Dit       is één van de grootste fouten terwijl de oplossing heel simpel is. Onthoud sowieso dat  "slecht licht"           nooit verbeterd kan worden d.m.v. de schuifjes in bijv. Photoshop of Lightroom.

Oplossing:
Check eerst, voordat je gaat fotograferen, de basiselementen zoals ISO, diafragma,sluitertijd en witbalans. Kijk vervolgens naar je onderwerp....staan of liggen er geen storende voorwerpen in de omgeving van je onderwerp welke binnen het kader vallen.
Als je terugkijkt naar je foto's, probeer dan na te gaan waarom je niet tevreden bent ( Valt er bijvoorbeeld geen licht in de ogen van je portret of heeft je foto een blauwzweem?). Probeer te achterhalen hoe dat komt en hoe je het op zou kunnen lossen als je de volgende keer gaat fotograferen. Zo voorkom je dat je iedere keer dezelfde fouten maakt.

Fout 2.
Blijven fotograferen in de Auto- of P-stand. Door in deze modi te fotograferen beoordeelt je camera de situatie en bepaalt voor jou welke instellingen je zou moeten gebruiken. Je gebruikt je dure spiegelreflex camera dus eigenlijk als het meest goedkope compactcameraatje.

Oplossing:
Denk na over hoe je foto eruit zou moeten zien. Wil je je kind losmaken van de achtergrond? Dan moet je de achtergrond vervagen, hetgeen je bereikt door een groot diafragma ( laag getal). Wil je beweging "bevriezen" in een sportfoto? Dan zul je moeten kiezen voor een snelle sluitertijd en het dafragma en de ISO daarop aanpassen. Jij bepaalt hiermee welk effect je foto meekrijgt.

Snelle sluitertijd om het water te "bevriezen" 1/420 sec., f,4,5, ISO 500

                

Open diafragma voor een kleine scherptediepte. 1/125 sec., f 2.8, ISO 250

Fout 3.
Denken dat je met een dure uitrusting een betere fotograaf zal zijn.

Oplossing:
Natuurlijk is het waar dat een duurdere camera met een grotere sensor minder ruis zal geven bij hogere ISO-waarden, maar dat betekent alleen dat je beperkt bent in het fotograferen in donkere situaties. Indien jij je huidige camera door en door kent en alle componenten voor een mooie foto beheerst, zoals licht/ schaduw/ diepte/helderheid/ beweging/compositie/ etc, zal dit maken dat je prachtige foto's maakt en niet de aanschaf van een nieuwe camera.

Fout 4.
Je onderwerp altijd midden in het kader plaatsen.

Oplossing:

Het kan mooi zijn , je ondewerp midden in de foto te plaatsen, maar maak daarna dan eens direct een foto waar het onderwerp meer uit het midden staat, zoals bij de regel van derden. Je kunt hierdoor veel creatiever te werk gaan en hebt meer mogelijkheden. Buiten dat, maakt het de foto meestal interessanter. Hier vind je meer compositietips

Klein diafragma om zowel voor- als achtergrond scherp te krijgen. 1/60 sec., f 16, ISO 320

Fout 5.
Foto's altijd  in landschapsformaat ( horizontaal) nemen.

Oplossing:
Je zult verbaasd staan over de resultaten indien je na elke horizontaal genomen foto direct je camera draait en een verticale foto maakt ( portretstand), met een iets andere compositie en/of standpunt. Wederom verhoogt deze handeling je creativiteit.

Fout 6.
Altijd inzoomen.

Oplossing:
Regelmatig zie je een fotograaf een groepsfoto maken waarbij er ingezoomd wordt op de groep. Jammer want het geeft meer kans op vertekening en bewegingsonscherpte. Doe gewoon een paar stappen naar de groep toe, dan is inzoomen niet nodig.

Fout 7.
Een scheve horizon. Tijdens het fotograferen concentreer je je meestal op een specifiek onderwerp en vaak wordt vergeten het hele beeld door te kijken. Vooral wanneer je de camera in de portretstand houdt wil deze fout nog weleen gemaakt worden omdat je hoofd dan een beetje gebogen is.

Oplossing:
Je kunt dit voorkomen door een klein waterpasje in de hotshoe van je camera te plaatsen. Tegenwoordig hebben ook veel camera's een zgn. horizonlijn of een raster waarbij je kunt checken of de horizon wel recht loopt binnen je beeld. Heeft jouw camera dit nog niet dan kun je ook 2 focuspunten gebruiken als lijn.

Let op de horizon. Gebruik evt. het raster in de zoeker om de horizon recht te krijgen

Fout 8.
Geen duidelijk onderwerp. Veel beginnende fotografen proppen alles in 1 beeld. Jammer, want daardoor is niet duidelijk waar het nu eigenlijk om gaat. Bovendien wordt het rommelig.

Oplossing:
Voor composities geldt vaak "less is more". Onze ogen negeren onbewust storende elementen, maar een camera niet. Kijk dus goed door het beeld en neem  alleen de belangrijke elementen in beeld. Misschien lukt dat niet, doe dan een stapje naar links of rechts, of loop dichter naar je onderwerp, wellicht zie je dan ineens de ideale compositie en maak je een pakkende foto.

Compositie is belangrijk. Bouw je beeld op.

Fout 9.
Onscherpe foto's. Op de kleine weergave achter op je LCD- scherm van je camera kun jede scherpte niet goed beoordelen. Thuis op de computer zie je de onscherpte echter wel degelijk. Dit kan verschillende oorzaken hebben.

Oplossing:
Let op je sluitertijd! Zolang de sluiter open staat dien je de camera stil te houden. Is de sluitertijd te lang dan krijg je dus een bewogen foto. Een vuistregel is dat de sluitertijd net zolang mag zijn als 1 gedeeld door het brandpuntsafstand van je lens. Heb je bijvoorbeeld een lens van 200 mm, dan kun je nog met een sluitertijd van 1/200 sec. uit de hand  fotograferen. Heb je een langere sluitertijd nodig dan moet je de camera op een statief zetten om onscherpte te voorkomen.

Een andere reden voor een onscherpe foto kan zijn dat er niet op de juiste plek is scherpgesteld. Let goed op het actieve focuspunt en stel hiermee scherp op je onderwerp. Indien je een andere compositie wil kun je de scherpstelling vasthouden door de ontspanknop half ingedrukt te houden en te herpositioneren.

Het kan ook zijn dat er zich gaas of glas tussen je camera en het onderwerp bevindt. De autofocus van je camera zal dan ook moeite hebben met scherpstellen, je hoort dat aan het geluid van de lens. In dat geval kun je manueel scherpstellen door het knopje op je lens van AF naar MF te verschuiven. 

Stel scherp op de ogen.

Fout 10.
Slecht weer en te laat opstaan Veel beginnende fotografen pakken hun spullen bij elkaar zodra het er naar uit ziet dat er een bui gaat vallen. Maar die dreigende bui brengt wel mooie wolken luchten met zich mee en na de bui is het licht vaak heel mooi. Veel interessanter dan die strakblauwe lucht. En dit geldt natuurlijk ook voor het in je bed blijven liggen en de zonsopkomst missen.

Oplossing:
Neem een plastic zakje en elastiekje mee en bindt dit om je camera. Nog simpeler is een douchemuts uit je hotelkamer, waar het elastiek al in zit :-).

Ook of misschien juist bij dreigend weer is het mooi fotograferen door het licht

Wil je meer weten over fotografie? Misschien is dan een workshop wel iets voor jou!

Ook op mijn facebookpagina verschijnen regelmatig fotografietips! Leuk om te volgen.

Zwart/Wit fotografie

Dit blog is verhuisd en kun je vanaf heden volgen via deze link

Dit blog wordt niet meer aangevuld en wordt binnenkort  verwijderd.

Alhoewel vele generaties met zwart/wit foto's zijn opgegroeid heeft de kleurenfotografie, na de introductie van Kodachrome in 1935, steeds meer terrein gewonnen en is het nu standaard om je foto's in kleur te nemen en eventueel af te laten drukken.
Maar op dit moment is Zwart/wit fotografie steeds meer in opkomst, een goede reden om daar eens wat meer aandacht aan te besteden.

De achterkant van Paleis Soestdijk

Waarom grijpen we toch weer terug naar zwart/wit? Waarschijnlijk zit daar iets van nostalgie bij en naast het feit dat de keuze tussen kleuren- en zwart/witfotografie ook een kwestie van persoonlijke smaak is, zijn er nog een aantal andere redenen om toch weer voor zwart/wit te kiezen. Zo kun je bij portretfotografie een lelijke huid verdoezelen of het karakter benadrukken en bij landschappen de grillige vorm van een kuststrook of kale boom benadrukken en bij architectuur vreemde texturen. Maar nogmaals het is ook een kwestie van smaak.
                                                           

Bijzondere gevelbekleding van het Eemhuis te Amersfoort

Doordat de kleuren niet meer kunnen afleiden, gaat alle aandacht naar licht, vormen, contrasten, compositie. Het draait weer echt om het onderwerp!


Een paar tips:

• Wellicht denk je dat je bij zwart/wit fotografie het beste je camera in het menu op de monochroom stand kunt zetten. Doe dit niet, je camera kiest dan voor een standaard omzetting, wat over het algemeen vrij contrastloze en vlakke foto's oplevert. Blijf gewoon in kleur fotograferen en zet later op de computer je foto's om in een bewerkingsprogramma zoals bijvoorbeeld Photoshop (Elements) of Lightroom. Je kunt dan zelf per kleur bepalen hoe licht of donker je de zwarten, grijzen en witten hebben wilt, waardoor je meer contrast kunt verkrijgen.
• Fotografeer je altijd in Jpeg-kwaliteit maar je camera beschikt ook over RAW-kwaliteit, zet hem dan nu in ieder geval om naar RAW ( kijk hier even bij het het blogje fotograferen in Jpeg of RAW voor uitleg, als je het verschil niet kent). Het is sowieso altijd slimmer om in RAW te fotograferen, maar nu geeft het je nog een extra voordeeltje. Wanneer je in RAW bestand opslaat kun je namelijk wel je camera in het menu op monochroom zetten. Heb je de foto gemaakt dant verschijnt op je LCD-scherm direct een zwart-wit foto i.p.v. een kleurenafbeelding. De kleuren zijn echter niet weg. Je ziet een jpeg afbeelding, waarop de standaard zwart-wit omzetting van de camera is uitgevoerd die in het RAWbestand is opgenomen. Open je het RAW bestand op je computer dan zie je alle kleuren weer en kun je jouw eigen zwart-wit omzetting uitvoeren.
• Bij harde contrasten krijg je de mooiste zwart/wit afbeeldingen, dus zoek naar die contrasten. Bijvoorbeeld in hoogzomer midden op de dag als de zon hoog staat en harde schaduwen geeft.
• Texturen en structuren komen juist erg mooi uit in zwart-wit. Zorg in dit geval voor strijklicht ( licht van de zijkant) om de contrasten te benadrukken. Zand, hout, huid en haar komen helemaal tot hun recht. Gebruik daarbij een klein diafragma ( groot getal) voor volledige scherpte.
• Fotografeer op een lage Isowaarde. Hoge Isowaardes geven digitale ruis, vaak heel goed zichtbaar in donkere partijen van de foto en niet de bedoeling. Eventueel kun je later in een bewerkingsprogramma nog korrel toevoegen, wat er heel anders en meer natuurlijk uitziet dan digitale ruis.

De structuur van het zand komt in de zwart/wit foto beter tot zijn recht

Een moeilijke keuze, maar ik ga voor de zw/w. daar het groen van het water minder afleidend werkt

Waar de structuur van de boom in de kleurenafbeelding wat wegvalt komt deze in de zw/w foto meer tot uiting

De structuren van de huid zijn minder zichtbaar in de zw/w foto, waardoor je meer kunt uitvergroten.

Wil je meer weten over fotografie? Misschien is de workshop dan wel iets voor jou! Klik hier voor meer informatie.