Scherptediepte

Dit blog is verhuisd en kun je vanaf heden volgen via deze link

Dit blog wordt niet meer aangevuld en wordt binnenkort  verwijderd.

Wat is SCHERPTEDIEPTE


Tijdens de workshops die ik geef blijkt dat er heel vaak onduidelijkheden zijn over de scherptediepte, een term die je in de fotografie vaak zult tegenkomen.

Scherptediepte
- Wat is het?
- Hoe gebruik je het?
- En hoe bereik je dat effect?

Scherptediepte is het gebied in een foto dat scherp lijkt. In de onderstaande foto is dat de druppel op de bloemblaadjes.

Kleine Scherptediepte

De scherptediepte die je in je foto wil is dus een bewuste keuze. Het is bekend dat het oog als eerste naar het scherpe deel van een foto trekt en het is dus belangrijk waar je de scherpte in je foto legt.


Bij macro- en portretfoto's zie je over het algemeen een kleine scherptediepte, omdat je je onderwerp los wil maken van de achtergrond, waardoor je er de nadruk op legt en je hoofdonderwerp niet verdwijnt in een rommelige achtergrond.
Bij landschaps- en architectuurfotografie zal je over het algemeen het hele beeld scherp willen hebben.

Het punt waarop je scherpstelt is volledig scherp. Daarvoor en daarachter wordt het steeds onscherper tot een punt waarop de kijker het als onscherp beschouwt. Dit gebied loopt vanaf ongeveer 1/3 van de lengte van de scherptediepte voor het scherpstelpunt en eindigt 2/3 na het scherpstelpunt.

Hoe ontstaat scherptediepte
De scherptediepte is van een aantal factoren afhankelijk; de grote van de sensor, het brandpuntafstand van het objectief, de afstand tot je onderwerp en het diafragma. De afmeting van je sensor is natuurlijk een vast gegeven, maar hier geldt hoe groter de sensor hoe kleiner de scherptediepte.

Brandpuntsafstand
De brandpuntsafstand van je objectief is een variabele die de scherptediepte bepaald. De brandpuntafstand van een objectief wordt in millimeter aangegeven. De regel hier is: hoe hoger het aantal millimeters, hoe kleiner de scherptediepte. Een groothoekobjectief met een brandpuntsafstand van 18mm geeft je dus een grote scherptediepte (een groot gedeelte scherp). Een teleobjectief van 200mm geeft je een kleine scherptediepte (een klein gedeelte scherp).

Afstand
De afstand tot je onderwerp is ook een belangrijke factor in de scherptediepte die je in een foto krijgt. Hoe dichterbij je scherpstelpunt ligt, hoe kleiner de scherptediepte. Fotografeer je een berglandschap in de verte, dan zal die altijd scherp zijn, inclusief de lucht erachter. Fotografeer je een bloem vlak voor je en stel je scherp op slechts een centimeter of twintig afstand dan zul je moeten oppassen dat je wel het hele bloemetje scherp op de foto krijgt.

Dit berglandschap is van voor tot achter scherp

Hier is alleen de kop van de kikker scherp

Diafragma
Hoe groot de scherptediepte in een foto uiteindelijk wordt is afhankelijk van het gebruikte diafragma. Het diafragma is het belangrijkste instrument om de scherptediepte in een foto te bepalen.

De scherptediepte beïnvloeden met het diafragma is ook erg eenvoudig; hoe groter de diafragmaopening, hoe kleiner de scherptediepte in je foto. Een beetje verwarrend hierbij zijn de diafragmagetallen; een hoger getal betekent een kleinere diafragmaopening en dus een grotere scherptediepte. Een lager getal betekent een grotere diafragmaopening en dus een kleinere scherptediepte.

Het diafragma gebruik je natuurlijk niet alleen voor het instellen van de scherptediepte. Met een kleiner diafragma (groter diafragmagetal) komt er minder licht binnen en krijg je een langere sluitertijd.

Scherptedieptecontrole
Spiegelreflexcamera's hebben een scherptedieptecontrole knop. Wanneer je door de zoeker kijkt zie je namelijk altijd de scherptediepte zoals deze is bij de grootste diafragma opening (kleinste getal). Pas wanneer je een foto maakt wordt het diafragma gesloten naar de ingestelde waarde.

Dit werkt zo omdat je beeld donkerder wordt bij een kleiner diafragma. Het beeld wordt donkerder maar geeft je een indruk van de daadwerkelijke scherptediepte in je nog te maken foto. Meestal vind je deze knop aan de voorkant van je camera vlak naast het objectief.

Wil je meer weten over fotografie? Misschien is de workshop fotografie dan iets voor jou.